Staromiejski cmentarz ewangelicki we Wschowie

     Cmentarz ewangelicki we Wschowie powstał w 1609 roku i jest najstarszą nekropolią chrześcijańską w Polsce położoną poza murami miasta. Nekropolia swą formą nawiązuje do wykształconego w średniowieczu sposobu zakładania cmentarzy we Włoszech - Campo Santo, czyli Świętego Pola. Na początku istnienia wschowskiego cmentarza zmarłych upamiętniały jedynie płyty epitafijne, które były umieszczane na wewnętrznej stronie cmentarnego muru. Dopiero pod koniec osiemnastego wieku pojawiły się tu nagrobne pomniki i rzeźby. Pierwszy pochówek na wschowskim cmentarzu miał miejsce 25 lutego 1609 roku. W grobie złożono wówczas doczesne szczątki rajcy i notariusza miejskiego - Stefana Korczaka. Ostatniego pochówku na wschowskim Campo Santo dokonano w 1945 r. Bezpośrednio po wojnie cmentarz zniszczono, nagrobki rozgrabiono, by kamienia z nich użyć do różnych celów. Ewangelicka metropolia zarosła krzakami i została zapomniana. Później wytyczono tu działki pod budowę domków jednorodzinnych, powstał też dziki plac zabaw dla dzieci. W końcu władze miasta zdecydowały zachować to miejsce jako muzeum rzeźby nagrobnej. Nekropolia ocalała. Obecnie teren cmentarza to tak naprawdę Lapidarium Rzeźby Nagrobnej, gdzie znajduje się ponad 170 płyt epitafijnych, nie tylko ze Wschowy, lecz także z okolicznych cmentarzy ewangelickich.
     

     Przy głównej alei cmentarza znajduje się piękna rzeźba żałobnicy, która wieńczy nagrobek Johanna i Elisabeth Grossmanów. Obiekt został ufundowany przez zamożną, kupiecką rodzinę Grossmanów w pierwszej połowie XIX w. Pomnik nagrobny na zdjęciu powyżej jest realizacją koncepcji tzw. śmierci opłakiwanej. Wykorzystano tu motyw zamyślonej kobiety, wspartej o amforę czy urnę, która symbolizuje kruchość ludzkiego życia.
 

     Ta niepozorna stara lipa znajdująca się na wschowskim cmentarzu owiana jest legendami. Jest to Lipa Herbergera, u stóp której, według legendy, pochowano najwybitniejszego mieszkańca Wschowy - pastora Waleriusza Herbergera. Legenda mówi, że jednocześnie z pochówkiem posadzono lipę, w obiegu której pastor ma czekać do dnia Sądu Ostatecznego. Lipa została posadzona w niezwykły sposób, bo korzeniami do góry, po czym rozrosła się do rozmiarów pomnikowego drzewa, świadcząc o sile wiary ewangelików. Na początku XXX wieku lipa stała się sławna do tego stopnia, że liście z jej drzewa przechowywano jako drogocenny talizman. Według tradycji trójpienność lipy nawiązuje do Trójcy Świętej. 

Fotografie: Wiesław Zięba

Zobacz również: