Czy kiedykolwiek spacerując po lesie lub parku, usłyszeliście charakterystyczne "dit-dit" lub "fi-fi-fi"? Jeśli tak, to całkiem możliwe, że mieliście okazję spotkać kowalika (Sitta europaea) - małego ptaka o wielkim charakterze i niezwykłych umiejętnościach. Mnie się go udało zobaczyć i usłyszeć wielokrotnie. Najlepszym moim miejscem do obserwacji tego malucha był park w Babimoście, tuż przy szkole. Kowaliki niewiele sobie robiły z osób spacerujących parkowymi alejkami i zgrabnie poruszały się po grubych pniach drzew. Przy tej okazji zrobiłem zdjęcie z użyciem dużego zoomu.
Kowalik to
prawdziwy akrobata wśród ptaków. W przeciwieństwie do wielu innych gatunków,
które poruszają się po pniu drzewa jedynie w górę, kowalik potrafi sprawnie
biegać po korze zarówno w górę, jak i w dół! Zawdzięcza to silnym nogom i długim
pazurom, które zapewniają mu doskonałą przyczepność. Obserwowanie go, jak
zwinnie przemyka po pniu w poszukiwaniu owadów i pająków, to prawdziwa
przyjemność.
Ten
niewielki ptak, o krępej budowie ciała, szaroniebieskim grzbiecie i rdzawym
spodzie, jest niezwykle ruchliwy i energiczny. Jego krótki ogon i mocny dziób
dodają mu charakterystycznego wyglądu. Kowaliki są dość głośne i często
odzywają się swoimi melodyjnymi gwizdami.
Co ciekawe, kowaliki są bardzo pomysłowe w kwestii gniazdowania. Wykorzystują gotowe dziuple, a jeśli otwór jest zbyt duży, potrafią go zamurować mieszaniną błota i śliny, pozostawiając jedynie niewielki otwór wejściowy. To sprytne rozwiązanie chroni ich lęgi przed większymi drapieżnikami takimi jak na przykład sprytne i wszędobylskie wiewiórki.
Kowaliki są
wszystkożerne, ale ich dieta opiera się głównie na owadach i pająkach, które
zbierają z kory drzew. Podobnie poruszają się pełzacze leśne i ogrodowe, ale te nie polują z głową na dół. Jesienią i zimą kowaliki chętnie sięgają po nasiona i orzechy,
które często ukrywają w różnych zakamarkach, tworząc sobie spiżarnię na
trudniejsze czasy.
W Polsce
kowalik jest gatunkiem pospolitym i można go spotkać w różnego typu lasach,
parkach i ogrodach ze starymi drzewami. Jego obecność świadczy o zdrowym
ekosystemie leśnym.
Ciekawostki
- Czaszka kowalika nie jest przystosowana do kucia w drewnie, więc sam nie potrafi wykuć dziupli.
- W okresie godowym nie kryje się przed człowiekiem. Można go wówczas zauważyć jak biega po całym pniu drzewa i głośno wabi partnerkę, z którą stworzy monogamiczną parę.
- Zazwyczaj tę samą dziuplę zamieszkuje przez kilka sezonów.
- Na terenie Polski gatunek ten objęty jest ścisłą ochroną gatunkową. Na Czerwonej liście ptaków Polski został sklasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski.
