Wiatraki z Lubięcina, czyli trzej skrzydlaci bracia

     Zobaczyć trzy stare wiatraki typu koźlak w jednej miejscowości to dziś nie lada sztuka. Nam się to udało, gdy trafiliśmy do Lubięcina, wsi w województwie lubuskim. Już przy wjeździe do miejscowości od strony Konotopu, na niewielkim wzniesieniu stoi wiatrak z 1705 roku. Podszedłem blisko to tej drewnianej budowli i obejrzałem ją dookoła. Dawny młyn jest już mocno uszkodzony. Szczególnie dotyczy to jednego ze śmigieł. Leżało ono u podstawy w trawie i było mocno zmurszałe. Niestety, nie wiem, co jest w środku młyna. Czy jest tam jeszcze dawne wyposażenie i maszyny, którymi mielono zboże? Tego nie wiadomo. Sami jesteśmy właścicielami starego koźlaka, ale na jego wyposażeniu są wszystkie maszyny, które stoją w nim już ponad sto lat. A młyn bez wnętrza to tylko skorupka. Jest atrakcyjna wizualnie, ale jeśli chodzi o zabytek techniki, to jest on o wiele mniej wartościowy od takiego, gdzie jest wszystko, gdzie pachnie jeszcze mąka i gdzie nad wszystkim unoszą się duchy dawnych młynarzy.

     Drugi młyn stoi niedaleko od tego na wzgórzu. Jest odnowiony, ma wszystkie śmigła, ale jest ogrodzony płotem i nie można do niego podejść. Też nie mam wiedzy, czy w jego wnętrzu są maszyny do mielenia zboża. Pochodzi z 1817 roku. Trzeci wiatrak cieszy się największą popularnością, ponieważ urządzono w nim lokal gastronomiczny. Jest najmłodszym z trzech skrzydlatych braci, bo pochodzi z początków XIX wieku. Związana jest z nim również ciekawostka. Otóż, kiedyś był napędzany maszyną parową. 

     Wiatrak koźlak jest najstarszym i najprostszym typem wiatraka w Europie. Jego początki sięgają XII wieku w Belgii lub północnej Francji. W Polsce pojawił się w XIV wieku przede wszystkim w Wielkopolsce i na Kujawach. Koźlak był przeznaczony głównie do mielenia zboża, a jego działanie polegało na przekształcaniu energii wiatru na ruch obrotowy, który napędzał maszyny młynarskie. Koźlak składał się z drewnianego korpusu, w którym zamontowany był wał ze skrzydłami. Czasami mechanizm wiatraka wykorzystywany był do pompowania wody. Nie wiadomo, ile jest dzisiaj koźlaków w naszym kraju. W Internecie znalazłem informację, że może być ich około 100, ale chyba nikt nie prowadzi takiej ewidencji. Gdy piszę ten tekst, za oknem widzę jeden z nich. 

     Lubięcin to miejscowość położona w województwie lubuskim, w powiecie nowosolskim. 

Lubięcin, 26 czerwca 2024. Fotografie: Wiesław Zięba