Pałac Bojadła. Podróż do przeszłości

      Pałac Bojadła odwiedziliśmy 22 czerwca 2024 roku. Zachęciła nas do tego informacja w mediach społecznościowych, że obiekt można zwiedzać w tym dniu z przewodnikiem. Na miejscu okazało się, że przewodnik... jest sympatyczną i dobrze przygotowaną panią przewodniczką. Tylko część tej zabytkowej budowli była możliwa do zobaczenia. Widzieliśmy więc tylko część parteru i piętra, które było wówczas remontowane. Wchodziliśmy tam po drewnianych schodach po kilka osób. Wszystko to ze względów bezpieczeństwa. 

     Opisywany przeze mnie zabytek położony jest w miejscowości Bojadła, około 20 km od Zielonej Góry na prawym brzegu Odry. Historia majątku i pałacu w Bojadłach jest ściśle związana z rodziną von Kottwitz, która stała się właścicielem wsi już w XVI wieku. Pierwszy pałac został wybudowany w Bojadłach w 1707 roku. Nie miał on jednak dużo szczęścia, ponieważ został zniszczony, najpierw przez powódź, później przez pożar. W 1732 roku zaczęto więc budować zupełnie nową rezydencję. Budowa trwała 3 lata. Do 1765 roku właścicielem pałacu był Rudolph Gotthard von Kottwitz, który bardzo dbał o rozwój majątku i całej wsi. W Bojadłach powstał wówczas protestancki kościół, szkoła i biblioteka ewangelicka. Po śmierci Rudolpha majątek przejął jego brat Adam Melchior von Kottwitz, a po jego śmierci syn baron Alexander von Kottwitz. Ostatnim sukcesorem majątku był ostatni z rodu Kottwitzów - Leopold. Potem pałac przechodził z rąk do rąk, a do 1945 roku jego właścicielem był Adolf Scheffer. Po zakończeniu II wojny światowej pałac kilkakrotnie zmieniał gospodarzy, co niekorzystnie obiło się na jego stanie zachowania. Pałac był siedzibą Uniwersytetu Ludowego, potem Gminnej Rady Narodowej, Gminnej Spółdzielni "Samopomoc Chłopska", było tam też przedszkole, porodówka, świetlica gminna, organizowano tam kursy i prowadzone były kolonie dla dzieci i młodzieży. Po zmianie ustrojowej w 1989 roku rezydencja przeszła w ręce prywatne i kolejno zmieniała właścicieli. Nikt już o nic nie dbał i budowla popadała w coraz większą ruinę. Zabytkowe wnętrza zostały rozkradzione. Od 2014 roku właścicielem pałacu w Bojadłach jest Arkadiusz Michoński, założyciel Fundacji Pałac Bojadła, której celem jest uratowanie zabytku. 

     Z pałacem w Bojadłach związana była też ciekawa postać, a mianowicie Anna Louise Karsch (1722-1791) - poetka, nazywana "pruską Safoną". Urodziła się ona w miejscowości Przetocznica (obecnie powiat świebodziński). Poetka po wielu perypetiach życiowych, zamieszkała z trójką dzieci w Głogowie. W mieście tym tworzyła głównie patriotyczne pieśni, które poświęcone były głównie królowi Prus - Fryderykowi II. W tym czasie poetka kilkakrotnie odwiedziła Rudolfa Gotarda von Kotwitz mieszkającego wówczas właśnie w majątku w Bojadłach. Baron poznał się na jej talencie i stał się jej protektorem. W 1760 roku Anna Louise Karsch przeprowadziła się z Głogowa do Bojadeł, gdzie mieszkała na piętrze pałacu. Rok później poetka wraz z córką Caroline Louise przeniosła się do berlińskiego dworu Fryderyka Wielkiego. Jej pamięć o Bojadłach jednak przetrwała, gdyż jeden ze swoich tomików wierszy zadedykowała jej patronowi Rudolfowi Gotardowi von Kotwitz. Portret Anny Louise Karsch znajduje się na parterze budynku pałacowego w Bojadłach. Jest na piątej fotografii tego wpisu. 

     Naprzeciwko pałacu, po drugiej stronie drogi jest park, który kiedyś należał to majątku Kottwitzów. Byliśmy i tam. Niestety park nie przedstawiał się zbyt ciekawie. Był brudny i zaniedbany. Żadne ze zdjęć tam wykonanych nie nadawało się do publikacji na blogu. Mam nadzieję, że do chwili obecnej coś się zmieniło na lepsze. 

Źródła informacji o Pałacu Bojadła

1. palaceiparki.pl

2. Zamki, dwory i pałace województwa lubuskiego, praca zbiorowa, Zielona Góra 2008

3. Ostatnia, archiwalna ilustracja pochodzi z zasobów Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej, Domena publiczna

Fotografie: Wiesław Zięba