Chwarszczany - tajemnice zakonu templariuszy

     Do Chwarszczan dojechaliśmy w sobotę, 20 października. Po dotarciu na miejsce, naszym oczom ukazała się ogromna ceglastoczerwona bryła trzynastowiecznej budowli. Wcześniej, przed nami, byli w tym miejscu templariusze (XIII w.), joannici (XIV w.) i Krzyżacy (XV w.). Nie zamierzaliśmy jednak tu przebywać aż tak długo jak dawni zakonnicy, więc szybko weszliśmy do wnętrza kaplicy templariuszy, by na własne oczy przekonać się, ile z odległej historii tu pozostało. Zastaliśmy surowe, prawie pozbawione wyposażenia miejsce, które akurat poddawane było gruntownej renowacji. Skromny ołtarz, rzędy ławek i rusztowania to prawie wszystko, co zobaczyliśmy. Najciekawszymi elementami wnętrza są tu na pewno polichromie z ok. 1400 r., znajdujące się między oknami kaplicy. Przedstawiają one różnych świętych oraz sceny z ich życia. Sama kaplica i jej otoczenie zrobiły na nas duże wrażenie. Wszystko otoczone jest tu aurą tajemniczości i niezwykłości, i tylko patrzeć, gdy zza murów kaplicy wyłoni się jakaś postać średniowiecznego zakonnika. Dla wyobraźni wszystko jest możliwe. 

     Chwarszczany to niewielka miejscowość w województwie zachodniopomorskim, która jest znana przede wszystkim dzięki Kaplicy Templariuszy. Jest to jeden z najważniejszych i najlepiej zachowanych średniowiecznych obiektów sakralnych związanych z zakonem templariuszy na terenie Polski.

     Architektura: Kaplica jest wybitnym przykładem wczesnogotyckiej architektury ceglanej, typowej dla tego regionu. Charakteryzuje się prostą, ale monumentalną bryłą. Jest to budowla jednonawowa, z prezbiterium zamkniętym prosto. Zachowały się w niej oryginalne detale architektoniczne, takie jak ostrołukowe okna, a także fragmenty średniowiecznych polichromii (w większości odkrytych i poddanych konserwacji w XX i XXI wieku), co jest rzadkością w przypadku budowli templariuszy.

     Początki Templariuszy: Kaplica została wzniesiona w drugiej połowie XIII wieku, prawdopodobnie około roku 1280. Chwarszczany były jedną z ważniejszych posiadłości zakonu templariuszy na Pomorzu (wówczas margrabstwa brandenburskiego), a sama kaplica stanowiła centrum ich komandorii.

     Przejęcie przez Joannitów: Po kasacie zakonu templariuszy w 1312 roku, ich dobra w Chwarszczanach, podobnie jak wiele innych, przejęli Rycerze Szpitalnicy Świętego Jana z Jerozolimy, znani jako Joannici. Kontynuowali oni użytkowanie kaplicy, a w kolejnych wiekach wprowadzali pewne zmiany i rozbudowy.

     Współczesność: Obecnie Kaplica Templariuszy w Chwarszczanach pełni funkcję kościoła parafialnego pw. św. Stanisława Kostki. Jest to obiekt wpisany do rejestru zabytków i stanowi ważną atrakcję turystyczną regionu, przyciągającą miłośników historii, architektury oraz osoby zainteresowane zakonami rycerskimi. Prowadzone są tam prace konserwatorskie, które mają na celu zachowanie tego cennego dziedzictwa.

Chwarszczany, 20 października 2018. Fotografie: Wiesław Zięba

Zobacz również: